Jeżeli małżonkowie nie zawarli małżeńskiej umowy majątkowej, z chwilą zawarcia małżeństwa obowiązuje ich ustawowa wspólność majątkowa, która obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania tego ustroju przez jednego lub oboje małżonków, w szczególności:

• pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków
• dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków
• środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków

Przedmioty nieobjęte wspólnością majątkową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Ustawowa wspólność majątkowa ustaje z chwilą:

• ustania małżeństwa w skutek rozwodu lub śmierci jednego z małżonków
• orzeczenia separacji
• wprowadzenia ustroju umownego, zakładającego pełną rozdzielność majątkową
• przymusowego wprowadzenia rozdzielności majątkowej

Powstaje wówczas zagadnienie podziału majątku wspólnego. Najczęściej oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, jednak z ważnych powodów każde z małżonków, albo pod pewnymi warunkami jego spadkobiercy, mogą żądać sądowego ustalenia wielkości udziałów w majątku wspólnym stosownie do stopnia przyczynienia się do jego powstania.

Poza tym każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów oraz o tym, jakie nakłady, wydatki i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego podlegają zwrotowi.